Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nad projektem nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, której celem jest m.in. wdrożenie tzw. dyrektywy o pracownikach sezonowych. Nowelizacja ma na celu likwidację nadużyć w związku z zatrudnianiem obcokrajowców w Polsce oraz zniesienie uproszczonej procedury legalizacji pracy.
Od stycznia 2017 roku oprócz zezwoleń na pracę wydawanych przez wojewodę (na okres do 3 lat), wprowadzone będą dwa nowe typy zezwoleń dla pracowników z zagranicy – zezwolenie na pracę sezonową oraz krótkoterminową.

Główne zmiany oraz ich cel
Kluczowym kierunkiem zmian jest wprowadzenie mechanizmu, który pozwoli na skuteczniejsze zwalczanie nadużyć w zakresie zatrudniania obcokrajowców. Obecnie zatrudnianie odbywa się w oparciu o procedurę uproszczoną. W wyniku której, pracodawca wydaje oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy krótkoterminowej. Na podstawie oświadczenia osoba zatrudniana, bez zezwolenia na pracę w oparciu jedynie o oświadczenie pracodawcy może podejmować pracę zarobkową przez okres sześciu miesięcy w ciągu roku. Uproszczony model zatrudniania cudzoziemców był najpopularniejszą formą zatrudnienia w 2015 roku. Korzystali z niego pracodawcy powierzający pracę obywatelom Ukrainy, Mołdawii, Gruzji, Rosji czy Białorusi lub Armenii.
Jak poinformowało Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, resort odnotował co raz większą liczbę oświadczeń, które są wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem. Dotychczasowe kontrole Państwowej Inspekcji Pracy wykazały przypadki wystawiania fikcyjnych oświadczeń, odsprzedaży ich osobom trzecim, przekraczania granicy, ale nie stawiania się u pracodawcy, który wydał oświadczenie. Zezwolenia pozwolą na kontrolę legalności zatrudnienia, a także na zapewnienie godnych warunków pracy cudzoziemcom na terenie Polski.
Zmiany nakładane na pracodawcę to przede wszystkim uwzględnienie w umowie warunków określonych w oświadczeniu (m.in. wysokość minimalnego wynagrodzenia) oraz obowiązek informowania urzędów pracy o statusie pracownika (podjęcie przez niego pracy, przerwanie, zakończenie pracy). Pracodawca będzie miał 7 dni na zgłoszenie zdarzenia do organów powiatu, które będą gromadzić i przetwarzać dane dotyczące zatrudnionych na terenie kraju cudzoziemców.

Zmiany dla komplementariuszy w spółkach
Komplementariusze spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych oraz prokurenci będą zobowiązani do posiadania zezwolenia na pracę na takich samych zasadach, jak członkowie zarządu w zarządach osób prawnych.

Dwa rodzaje zezwoleń na pracę
O zezwolenie na pracę sezonową będą mogli ubiegać się wszyscy obywatele państw trzecich, obecny system daję tę możliwość tylko osobom pochodzącym z sześciu wybranych krajów. Wydawane będą na okres 8 miesięcy w roku kalendarzowym z możliwością przedłużenia zezwolenia oraz jednokrotnej zmiany pracodawcy bez powrotu do kraju macierzystego, jeśli zostaną spełnione przesłanki odnośnie maksymalnego okresu pracy sezonowej. O sezonowe zezwolenie będą mogli ubiegać się pracownicy z sektorów turystyki, rolnictwa i ogrodnictwa, będzie ono wydawane na podstawie testu rynku pracy.
Z zezwolenia na pracę krótkoterminową będą mogli skorzystać obywatele z wybranej grupy państw – Ukrainy, Gruzji, Mołdawii, Armenii, Białorusi i Rosji. Są to kraje, które obecnie korzystają z uproszczonego systemu oświadczeń. Zezwolenia będą wydawane na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy w danym roku kalendarzowym przez starostę i nie będzie wymagany test rynku pracy. Ubiegać się o nie będą mogły osoby, które prowadzą gospodarstwo rolne lub osoby fizyczne w odniesieniu do prac opiekuńczych lub jednostki, pracodawcy prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy.

Odmowa zezwolenia na pracę oraz zaostrzenie kar
Będą istniały dwie nowe przesłanki odmowy wydania i uchylenia zezwolenia na pracę. Po pierwsze jesli wniosek został złożony bez zamiaru powierzenia pracy cudzoziemcowi przez pracodawcę lub cudzoziemiec wykorzystuje zezwolenie w innym celu niż podjęcie pracy na rzecz pracodawcy. Natomiast kompetencje cudzoziemca muszą odpowiadać wymaganiom oferowanego stanowiska.
Przepisy wprowadzają zaostrzenie kar dla jednostek, które zatrudniają cudzoziemców nielegalnie. Maksymalna grzywna za nielegalne zatrudnienie zostanie podniesiona do 30.000 złotych (dla porównania – obecnie kara wynosi maksymalnie 5.000 złotych).